Teknolojinin, robotların ve diğer tüm yeniliklerin sonucunda geleneksel mesleklerin ömürlerinin tükeneceğini ve yepyeni mesleklerin doğacağı son günlerin en çok konuşulan konularının başında geliyor. 100 yıl önce yaptığımız işlerle bugün yaptığımız işler aynı değil. Örneğin; otomobil ustaları geçen dönemlerin hatta bugünün en önemli mesleklerinden birini sürdürüyorlar. Ancak otomobiller konusundaki en önemli mesleğin gelecekteki adayları yazılımcılar olacak. Sürücüsüz otomobillerin hatalarını yazılımcılar giderecek. Dolayısıyla bir meslek tarihe karışırken yepyeni bir alan doğacak. Bunun sonucunda ise yeni dönemin meslekleri olarak adlandırılan 'new colar' meslekleri önem kazanacak. Bu mesleklerin en önemli noktası ise STEM yani Fen (Science), Teknoloji (Technology), Mühendislik (Engineering) ve Matematik (Mathematics) dallarının öne çıkması. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de STEM alanlarında istihdam gereksinimi artacak. Bunun da en iyi göstergelerinden birini Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) ile araştırma şirketi PwC'nin hazırladığı son rapor ortaya koyuyor.

3.5 MİLYON STEM İSTİHDAMI

Hazırlanan rapora göre 2023 yılında Türkiye’de yaklaşık 34 milyon toplam istihdam sağlanacak. Bu istihdamın yaklaşık 3.5 milyonu ise STEM alanlarından sağlanacak. 2016-2023 döneminde STEM istihdam gereksiniminin ise 1 milyona yaklaşacağı öngörülüyor. Raporun biraz daha detaylarına göz attığımızda ise sektörel kırılımlara yer verildiğini görüyoruz. En çok STEM alanından istihdama ihtiyaç duyan sektörün başında bilgi, iletişim, mesleki, bilimsel, teknik faaliyetler, finansal faaliyetler ve gayrimenkul faaliyetlerini kapsayan ticari hizmetler geliyor. Buna göre geçen yıl itibariyle yaklaşık 540 binlik STEM istihdamı sağlayan bu sektörün bu rakamı 2023 yılında 721 bine çıkacak. Başka bir deyişle ticari hizmetler sektörünün 182 bin kişilik STEM alanından istihdama ihtiyacı olacak. İkinci sırada ulaştırma, depolama, konaklama, toptan ve perakende ticareti kapsayan dağıtım ve nakliye geliyor. Geçen yıl 617 bin civarında STEM alanlarından istihdam sağlayan bu sektörün 2023 yılındaki istihdamı 717 bin kişiye çıkacak. Aradaki fark ise 99 bin kişi. Üçüncü sırada madencilik, taş ocakçılığı, elektrik, gaz, buhar, su temini, kanalizasyon, tarım, ormancılık ve balıkçılık alanlarını kapsayan 'birincil sektör ve kamu hizmetleri' var. Bu sektör STEM alanlarından 352 bin kişilik istihdam sağladı. 2023'te bu rakamın 423 bine çıkması beklenirken, aradaki fark ise 71 bin olarak ifade ediliyor.



PAZAR DIŞI HİZMETLERE DİKKAT

Dördüncü sırada imalat sanayi var. 2016 yılı itibariyle imalat sanayisinde 309 bin STEM alanından istihdam bulunuyor. 2023'te ise bu rakam 367 bine çıkacak. Yani yaklaşık 58 bin yeni STEM alanlarından gelen istihdama ihtiyaç olacak. İnşaat sektörü ise STEM alanlarından istihdama ihtiyaç duyan sektörler arasında. 2016'da 69 bin kişilik STEM istihdamı yaratan bu sektör, 2023 yılında STEM alanından 114 bin kişiyi işe alacak. Başka bir deyişle önümüzdeki 7 yıl içinde inşaat sektörü STEM alanlarında 45 bin kişiye ihtiyaç duyacak. Buna ek olarak eğitim, insan sağlığı, kamu yönetimi, savunma, sosyal hizmetler, idari ve destek hizmetleri gibi alanları kapsayan 'pazar dışı hizmetlerde' ise geçen yıl 690 bin kişilik STEM istihdamı 2023 itibariyle 1.1 milyona çıkacak. Aradaki fark ise 490 bin kişi olarak raporda belirtiliyor.

YÜZDE 31'İ AÇIK KALACAK

Toplama bakıldığında ise STEM alanlarından 3.5 milyon kişi Türkiye'de istihdam edilecek. Yani 2023 yılında yaklaşık 34 milyon kişinin iş sahibi olacağı hesaplanırsa, istihdamın hemen hemen 10'da biri STEM alanlarından sağlanacak. Toplam STEM istihdam artışı ise 947 bine ulaşacak. Raporda yapılan hesaplamalara göre bu ihtiyacın yaklaşık olarak 300 bininin yani yaklaşık yüzde 31’inin karşılanamayacağı öngörülüyor.

İŞİN İÇİNE SANAT DA GİRİYOR

Gençlerin nitelikli eğitim alması Türkiye'nin küresel rekabet gücünün artması için elzem olduğunu ifade eden TÜSİAD Başkanı Erol Bilecik, STEM hakkında şunları söyledi: "Eğitimde son yıllarda dünyada yeni bir yaklaşım ortaya çıkmıştır. Disiplinlerinin birbiriyle bağlantılı şekilde ele alındığı STEM yaklaşımına sanatın da dahil edilmesiyle 'STEM+A' ortaya çıktı. Eğitim politikalarımızda araştırmacılığın, yenilikçiliğin ve yaratıcılığın ön plana çıkarılması vazgeçilmezdir. TÜSİAD olarak, okul öncesinden başlayarak eğitim sistemimizin her kademesinde STEM yaklaşımının önemini sürekli vurguluyoruz. Öncelikle çocuklarımızın ve gençlerimizin STEM yaklaşımına ilgi duyması için girişimlerde bulunuyoruz. Devamında bu alanda bilgi ve donanım kazanmaları için gereken adımları, alanında uzman kişilerle çalışıyoruz."

STEM alanında yapılan çalışmalar dünya devlerini de harekete geçirdi. General Electric (GE), 2020 yılına kadar 20 bin kadının GE’deki STEM rollerinde görevlendirilmesini ve tüm başlangıç düzeyindeki teknik geliştirme programları için kadınlar ve erkekler açısından yüzde 50-50 temsil oranı planladığını açıkladı. Program, GE’deki mühendislik, üretim, bilişim teknolojileri ve ürün yönetimi rollerinde kadınların temsil düzeyini önemli ölçüde artıracak. Şirket, bu stratejinin gelecekte dijital bir endüstri şirketine dönüşebilmek için bir zorunluluk olduğunu belirtiyor.